Trong ký ức của nhiều người Hà Nội, sông Tô Lịch không chỉ là một dòng chảy, mà còn là chứng nhân lịch sử, gắn bó với đời sống Thủ đô suốt hàng nghìn năm. Thế nhưng, trải qua thời gian dài, dòng sông phải gánh chịu nhiều sức ép: nước ô nhiễm, bờ sông nhếch nhác, vỉa hè xuống cấp, lan can rỉ sét, cây xanh thiếu đồng bộ… Tất cả đã từng khiến Tô Lịch trở thành nỗi trăn trở của chính quyền và người dân.

Hôm nay, một chiến dịch chỉnh trang hạ tầng quy mô lớn đang được triển khai đồng loạt trên cả hai bờ sông. Không chỉ là việc dọn rác hay lát lại vài tuyến vỉa hè, đây là kế hoạch tổng thể – kết hợp đồng bộ từ vệ sinh môi trường, cải tạo vỉa hè, phục hồi lan can, đến trồng mới và cắt tỉa cây xanh. Đích đến cuối cùng: trả lại cho Tô Lịch dáng vẻ một dòng sông xanh, sạch, văn minh, để cùng Thủ đô chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc Khánh.

Thực trạng nhức nhối nhiều năm

Dọc các tuyến phố ven sông như Nguyễn Ngọc Vũ, Giáp Nhất, Vũ Tông Phan, Quan Hoa hay Kim Giang, tình trạng hạ tầng xuống cấp kéo dài nhiều năm. Theo khảo sát, có tới 58 điểm bong bật gạch lát, với tổng diện tích hơn 250m²; bó vỉa bị xô lệch, sụt lún hơn 120m, tạo ra những mảng vỉa hè loang lổ, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Cây xanh – vốn là “hơi thở” của đô thị – cũng tồn tại nhiều bất cập. Ở 28 vị trí giếng đấu nối thuộc Dự án Yên Xá, nhiều cây non chết khô chưa được trồng thay thế. Cỏ dại mọc um tùm, hố cây bỏ trống, rác sau khi cắt tỉa chưa được thu dọn kịp thời. Ở nhiều đoạn, mảng xanh vốn phải là điểm nhấn cảnh quan lại biến thành nơi chứa rác, gây nhếch nhác.

Vệ sinh môi trường càng khiến người dân bức xúc. Từ dốc vành đai 2 Hoàng Quốc Việt đến khu vực cầu Lê Văn Lương, đất thải và phế thải xây dựng tồn đọng lâu ngày, tạo cảnh quan lộn xộn. Một số đoạn chưa được bàn giao – như từ ngõ 52 Kim Giang đến Đại Kim, hay đoạn cầu Quang – Thanh Liệt – cỏ dại mọc tràn lan, gây mất mỹ quan nghiêm trọng.

Lan can ven sông – “hàng rào an toàn” bảo vệ dòng chảy – cũng trong tình trạng hoen gỉ, bong sơn, thiếu khuyết nhiều đoạn. Ở các vị trí thi công giếng tách nước thải, việc hoàn trả lan can và ô cỏ còn dang dở, chưa đồng bộ.

Giải pháp đồng bộ và quyết liệt – khép kín từ chỉnh trang đến quản lý lâu dài

Trước những tồn tại kéo dài trên hai bờ sông Tô Lịch, UBND Thành phố đã nhanh chóng ban hành hàng loạt văn bản chỉ đạo, trong đó đáng chú ý là Văn bản số 4391/UBND-ĐT ngày 1/8/2025. Không chỉ dừng lại ở định hướng chung, từng cơ quan, đơn vị đã được phân công nhiệm vụ cụ thể, với tiến độ và mốc hoàn thành rõ ràng. Điều này thể hiện quyết tâm của Thành phố: mọi hạng mục phải được triển khai đồng bộ, gắn kết như một chỉnh thể hoàn chỉnh.

Ở hạng mục vỉa hè, Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật trực tiếp đảm nhiệm việc lát mới 256m² gạch và 123m bó vỉa, xử lý triệt để tình trạng bong bật, xô lệch kéo dài nhiều năm. Kế hoạch được đặt ra phải hoàn tất trước ngày 22/8/2025, để những lối đi ven sông trở lại bằng phẳng, an toàn và thuận tiện cho người dân.

Với cây xanh và thảm cỏ, công tác cải tạo được triển khai mạnh mẽ hơn. Tại các giếng thuộc Dự án Yên Xá, những cây chết khô sẽ được thay thế, hố trống được trồng dặm; toàn tuyến sẽ có hơn 3.000 cây bóng mát được cắt tỉa đồng bộ. Thảm cỏ và hoa sẽ được bổ sung trên các trục Láng, Kim Giang, tạo gam màu tươi mới, mang đến một diện mạo cảnh quan xanh, rực rỡ và hài hòa hơn cho đôi bờ Tô Lịch.

Hệ thống lan can ven sông – vốn hoen rỉ, hư hỏng tại nhiều đoạn – cũng được đưa vào diện xử lý. Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội sẽ tiến hành dựng lại, sơn sửa, phục hồi đồng bộ, vừa bảo đảm an toàn giao thông, vừa tạo điểm nhấn cảnh quan cho tuyến kè dọc sông.

Không kém phần quan trọng là công tác vệ sinh môi trường. Sở Nông nghiệp và Môi trường, phối hợp cùng UBND các phường, sẽ tổ chức thu gom rác thải, đất thải xây dựng tồn đọng; phát quang cỏ dại; đồng thời lắp đặt biển cấm đổ rác và hệ thống camera giám sát. Đây là bước đi không chỉ giải quyết hiện trạng ô nhiễm, mà còn hướng tới việc duy trì trật tự, nếp sống văn minh đô thị.

Có thể thấy, những giải pháp này không được triển khai theo kiểu “chắp vá”, mà được thiết kế như một chuỗi hành động khép kín: từ chỉnh trang, cải tạo đến quản lý duy trì lâu dài. Chính sự đồng bộ ấy sẽ tạo nên hiệu quả bền vững, để sông Tô Lịch không chỉ sạch đẹp trong một mùa lễ hội, mà còn giữ được vẻ xanh, sáng và văn minh trong nhiều năm tiếp theo.

Cơ chế phối hợp – phân công rõ ràng, trách nhiệm cụ thể

Chiến dịch chỉnh trang hai bờ sông Tô Lịch không chỉ là một loạt hạng mục kỹ thuật đơn lẻ, mà là minh chứng sống động cho sức mạnh phối hợp liên ngành. Ở đó, từng cơ quan, đơn vị đều được phân công nhiệm vụ rõ ràng, trách nhiệm cụ thể, tạo nên một guồng máy vận hành ăn khớp, nhịp nhàng.

Giữ vai trò “nhạc trưởng” là UBND Thành phố, cơ quan trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm toàn diện về tiến độ, chất lượng và kết quả cuối cùng. Dưới sự điều hành này, các sở, ngành và địa phương trở thành những mắt xích gắn kết trong một chỉnh thể thống nhất.

Trong đó, Sở Xây dựng đảm nhận vị trí thường trực, vừa điều phối toàn diện công tác cây xanh, vỉa hè, lan can, vừa phối hợp điều tiết nước Hồ Tây nhằm cải thiện chất lượng dòng chảy. Đây chính là cơ quan “điều hành kỹ thuật”, bảo đảm tính đồng bộ giữa các hạng mục.

Sở Nông nghiệp & Môi trường lại giữ vai trò “lá chắn môi trường”, phụ trách công tác vệ sinh, thu gom rác thải, phát quang, tạo sự trong lành cho cảnh quan. Song hành với đó, Ban Quản lý dự án Hạ tầng kỹ thuật và Nông nghiệp là lực lượng “thi công chủ lực”, chịu trách nhiệm triển khai trực tiếp các hạng mục, đặc biệt là những hạng mục trọng yếu thuộc Dự án Yên Xá.

Ở tuyến đầu hiện trường, Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật thành phố Hà Nội trực tiếp lát vỉa hè, trồng bổ sung cây xanh và đảm bảo duy trì quản lý sau khi bàn giao – công việc âm thầm nhưng then chốt, quyết định diện mạo hàng ngày của tuyến kè sông.

Không kém phần quan trọng là sự vào cuộc của UBND các phường ven sông. Đây chính là “tai mắt” tại cơ sở, vừa xử lý vi phạm hành chính, vừa tổ chức tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, đồng thời giám sát cộng đồng để bảo đảm các hạng mục duy trì bền vững.

Cuối cùng, Sở Tài chính giữ vai trò “hậu phương tài chính”, bảo đảm nguồn lực, hướng dẫn chi trả theo đúng quy định, tiết kiệm, minh bạch. Nhờ đó, chiến dịch không chỉ có sự quyết tâm về chính trị, kỹ thuật, mà còn có sự bảo đảm vững chắc về nguồn lực.

Chính cơ chế phối hợp chặt chẽ, phân công rành mạch ấy đã trở thành “xương sống” giúp công tác chỉnh trang trên sông Tô Lịch được triển khai nhịp nhàng, khoa học và đúng tiến độ. Đó cũng là lời khẳng định rằng: khi cả hệ thống cùng vào cuộc, những việc tưởng chừng khó khăn, tồn đọng nhiều năm hoàn toàn có thể được tháo gỡ, mang lại diện mạo mới cho dòng sông lịch sử.

Hướng tới một diện mạo mới cho dòng sông lịch sử

Mục tiêu được Thành phố đặt ra là đến ngày 23/8/2025, toàn bộ các hạng mục chỉnh trang cơ bản trên hai bờ sông Tô Lịch phải hoàn tất, sẵn sàng phục vụ những sự kiện chính trị – văn hóa trọng đại của đất nước. Tuy nhiên, ý nghĩa của chiến dịch không chỉ dừng lại ở những mốc thời gian hay con số công việc. Điều lớn lao hơn là một viễn cảnh mới đang dần hình thành: biến dòng sông từng bị coi là ô nhiễm, nhếch nhác thành một không gian công cộng xanh – sạch – đẹp, nơi mỗi người dân có thể thong thả dạo bước, tìm chỗ nghỉ ngơi dưới bóng cây và thêm tự hào về Thủ đô nơi mình đang sống.

Trong tương lai không xa, khi những hố trống ven bờ phủ đầy bóng mát, khi những đoạn lan can han gỉ được thay bằng hàng rào sáng sơn mới, khi vỉa hè trở nên phẳng phiu, sạch sẽ và dòng sông không còn phải gánh rác thải, Tô Lịch sẽ trở lại với dáng dấp vốn có của nó: một dòng chảy lịch sử, vừa chất chứa ký ức nghìn năm, vừa mở ra một viễn tượng tươi sáng cho Hà Nội hiện đại.

Và để có được diện mạo ấy, không thể không nhắc đến cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và địa phương. Chính sự phân công rõ ràng, trách nhiệm cụ thể đã tạo nên “xương sống” vững chắc, giúp toàn bộ công tác chỉnh trang được triển khai nhịp nhàng, đúng tiến độ. Đó là minh chứng rằng, khi cả hệ thống chính trị cùng chung tay, những vấn đề từng tồn tại hàng chục năm cũng có thể được giải quyết, để Tô Lịch không chỉ là một dòng sông, mà còn là biểu tượng mới của khát vọng xây dựng một Hà Nội văn minh, hiện đại, xanh và đáng sống.